GÜÇ CANAVARLAR YARATIR

İstanbul Concept Sanat Galerisi

Eski ustaların güzellik anlayışını çarpıtarak kendi sanatının en derin noktalarına erişen Sema Maşkılı’nın eserleri karşı konulamaz bir güce sahiptir. Yıllar boyunca Theodore Gericault’tan Francisco Goya’ya, Lucien Freud’dan Francis Bacon’a pek çok sanatçıyı derinlemesine etüt eden Maşkılı, bu çabalarının sonucunda tüyler ürpertici, kanlı canlı, kudretli ve bir başkasıyla karıştırılması mümkün olmayan bir anlatıma kavuşmuştur. Nitekim 2006-2017 yılları arasında açtığı beş kişisel sergisi de bu konudaki tutarlılığını kanıtlar niteliktedir.

Son sergisi “Güç Canavarlar Yaratır”’da sanatçı defalarca ortaya koyduğu üzere şiddetin yüceltilmesini lanetlemektedir. “Susturulmuş” isimli eserde yadsınmanın verdiği sürekli ıstırabı görürüz; “Son Kalan Yeşil”’de koreografik düzene geçmiş bir çetenin Rorschach testlerini andıran lekesiyle, “Kitle Psikolojisi” adlı resimde ise ezici adımlarla yürüyen bilinçsiz bir kalabalık ile karşılaşırız. Bu bedenler zihinsel acılar ve kültürel aşağılama ile mücadele içindedir. Sağlıklı, adeta ışıldayan bir insanın birkaç fırça darbesiyle nasıl da titreyen bir et yığınına dönüşebildiğine şahit oluruz. Kafaların olması gereken yerde hiddetli bir soyutlama vardır; kas gücüne dayalı yiğitlik ise insan etinin duygusuzca istismar edilişine karşı çıkar. Tiksinmenin grimsi yeşili, pişmanlığın parlak turuncusu ve yoksunluğun soluk sarısı, saf bir yüreğe düşen keder misali nazik pembelerin doğuşuna vesile olur. İster topluca görülüyor olsun isterse ferdi olarak; bu tasavvur bastırılan bir acının iplikçiklerine paralel ilerleyen, şiddet görmüş bedenlere ait kıvrımların izini sürer. Sonuç ise adeta öfkeden kudurmuş bir şiirselliğin, bizlerin kendimizin farkına varma konusundaki o doymak bilmez ihtiyacını kıskıvrak yakalamasıdır.

Yaptığı yoğun analiz sayesinde Sema Maşkılı akla dayalı şefkatin o dehşetli güzelliğinin bizzat kendi insani tabiatımız tarafından nasıl saptırıldığını ve bu güzelliğin nasıl her birimizden birer canavar yaratabilecek bir güce dönüştürüldüğünü görme yolunda sahip olduğumuz kararlılığı pekiştirir. Bakışlarımızı başka bir yana çevirmeme edimi, dolaylı yoldan Hakikat’e işaret eder.

Debra Lapatina, Sanatçı

Birleşik Devletler